Wpływ płatności gotówką na koszty uzyskania przychodów

Zgodnie z art. 22p updof i art. 15d updop, obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca jednorazowej wartości transakcji przekraczającej równowartość 15.000 zł została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości takiej transakcji podatnicy zobowiązani są zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększyć przychody, w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W myśl art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, od 1 stycznia 2017 r. dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

• stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

• jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł.

Stosowanie ww. przepisów budziło wątpliwości, w przypadku kiedy nabywca najpierw dokona zapłaty zobowiązania w całości lub w części gotówką, a w późniejszym czasie sprzedawca zwróci nabywcy płatność gotówkową, następnie nabywca ponownie ureguluje zobowiązanie przelewem. Odmienne stanowiska zajmowały organy skarbowe, czego przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 stycznia 2017 r., nr 1462-IPPB3.4510.974.2016.2 oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 stycznia 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.864.2016.2.DR.

Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach potwierdza, że w sytuacji, w której przedsiębiorca finalnie dokonuje płatności całej kwoty transakcji za pomocą rachunku płatniczego, nie zachodzi przesłanka do wyłączenia takiej płatności z kosztów uzyskania przychodów na podstawie powołanych przepisów ustaw o podatku dochodowym. W rezultacie w przypadku zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów) z powodu dokonania płatności gotówką, podatnik ma prawo do ponownego zwiększenia kosztów uzyskania przychodów (zmniejszenia przychodów), jeśli otrzyma zwrot gotówki od kontrahenta i ponownie ureguluje zobowiązanie, tym razem za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Rząd zapowiada, że limit płatności gotówką najprawdopodobniej zostanie obniżony. Ma to być kolejnym elementem walki z przestępczością gospodarczą i sposobem na uszczelnienie luki VAT.

Ulga za złe długi w podatku dochodowym od 1 stycznia 2020 r.

Podpisana w dniu 6 sierpnia 2019 r. przez Prezydenta ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, wprowadziła ulgę za złe długi w podatku dochodowym. Ustawa ta ma zastosowanie do transakcji, których termin płatności mija po 31 grudnia 2019 r. i dotyczy zarówno podatników PIT jak i CIT.

Od 1 stycznia 2020 r. zgodnie z art. 26i ust. 1 ustawy o PIT (art. 18f ust. 1 ustawy o CIT) podstawę obliczenia podatku dochodowego będzie należało:
• zwiększyć o zaliczoną do kosztów kwotę zobowiązania, które nie zostało uregulowane w terminie 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie;
• zmniejszyć o ujętą pierwotnie w przychodach kwotę należności, która nie została uregulowana w terminie 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

W praktyce oznacza to, że wierzyciel który nie otrzyma płatności za wykonaną usługę/ sprzedany towar w terminie 90 dni od upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie będzie mógł obniżyć podstawę opodatkowania o kwotę nieotrzymanej należności. Analogicznie dłużnik, który nie ureguluje zobowiązania za wykonaną usługę/ sprzedany towar w terminie 90 dni od upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie będzie miał obowiązek zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę nieuregulowanego zobowiązania.

Zgodnie z nowymi przepisami zmniejszenia lub zwiększenia podstawy opodatkowania z tytułu ulgi na złe długi podatnicy będą dokonywali w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.
Zmniejszenia lub zwiększenia podstawy opodatkowania można także będzie dokonać w trakcie roku, odpowiednio w zaliczce na podatek dochodowy, za okres, w którym upłynął termin 90 dni, licząc od dnia upływu terminu płatności wskazanego na fakturze, rachunku lub umowie.

Aby móc skorzystać z ulgi złe długi w podatku dochodowym należy spełnić określone warunki – o tym już wkrótce.